pH, σημασία και μέτρηση
Πριν από την εγκατάσταση φυτών στον κήπο ή στο χωράφι μας, είναι σημαντικό να ελέγχουμε το pH του εδάφους, ώστε να γνωρίζουμε τα επίπεδα οξύτητας που έχει το χώμα μας. Αυτό θα μας βοηθήσει στη σωστότερη επιλογή φυτών/καλλιέργειας, βάσει των απαιτήσεών τους για τις τιμές του pH του εδάφους, είτε στο να ενεργήσουμε ανάλογα για τη “διόρθωσή” του, ώστε να είναι ανάλογο των απαιτήσεων της καλλιέργειας που εμείς επιθυμούμε.
Εάν παρόλο που φροντίζουμε τα φυτά ή την καλλιέργειά μας, η παραγωγή δεν είναι η αναμενόμενη, πιθανόν να έχουμε πρόβλημα με το pH μας. Το έδαφος μπορεί να είναι όξινο, ουδέτερο ή αλκαλικό. Κάθε φυτό έχει εύρος τιμών pH στο οποίο ευδοκιμεί, ενώ τα περισσότερα φυτά προτιμούν τις συνθήκες εδάφους με μέση οξύτητα και κοντά στο ουδέτερο (pH 5,5-7,5). Υπάρχουν όμως και φυτά που προτιμούν όξινο ή αλκαλικό περιβάλλον.
Όξινο έδαφος σημαίνει χαμηλή τιμή pH, από 6,9 και κάτω. Αλκαλικό έδαφος σημαίνει υψηλή τιμή pH, από 7,1 και πάνω. Απόλυτα ουδέτερο pH έχουμε στην τιμή 7.
Ενδεικτικά αναφέρουμε τις ιδανικές τιμές pH για ορισμένες καλλιέργειες.
αμπέλι pH 6,0-7,0
αγκινάρα pH 6,5-7,5
αχλαδιά pH 6,0-7,5
βασιλικός pH 5,5-6,5
βερικοκιά pH 6,0-7,0
δαμασκηνιά pH 6,0-7,5
δεντρολίβανο pH 5,0-6,0
δυόσμος pH 5,5-7,5
ελιά pH 5,5-6,5
θυμάρι pH 5,5-7,0
καλαμπόκι pH 5,5-7,5
καρότο pH 5,5-7,5
καρπούζι pH 5,5-6,5
κερασιά pH 6,0-7,5
κολοκυθάκι pH 5,5-7,0
κουνουπίδι pH 5,5-7,5
κρεμμύδι pH 6,0-7,0
κυδωνιά pH 6,0-7,5
λάχανο pH 6,0-7,5
λεμονιά pH 6,0-7,0
μαϊντανός pH 5,0-7,0
μαντζουράνα pH 6,0-8,0
μάραθο pH 5,0-6,0
μαρούλι pH 6,0-7,0
μέντα pH 6,0-7,5
μηλιά pH 5,0-6,5
μπιζέλι pH 6,0-7,5
μπρόκολο pH 6,0-7,5
νεκταρινιά pH 6,0-7,5
παντζάρι pH 6,0-7,5
πατάτα pH 4,5-6,0
πεπόνι pH 5,5-6,5
πιπεριά pH 5,5-7,0
πορτοκαλιά 5,5-7,5
πράσο pH 6,0-8,0
ραδίκι pH 5,0-6,5
ραπανάκι pH 6,0-7,0
ροδακινιά pH 6,0-7,5
σέλινο pH 6,0-7,0
σκόρδο pH 5,5-7,5
σπανάκι pH 6,0-7,5
σπαράγγια pH 6,0-8,0
φασόλια pH 6,0-7,5
φακή pH 5,5-7,0
φασκόμηλο pH 5,5-6,5
φουντούκι pH 6,0-7,5
φράουλα pH 5,0-7,5
Η διαλυτότητα των θρεπτικών στοιχείων ή διαφορετικά η ικανότητα των φυτών για να τα απορροφήσει, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την τιμή του pH. Επίσης η μικροβιολογική δραστηριότητα στο έδαφος εξαρτάται από το pH. Τα περισσότερα βακτήρια, ειδικά αυτά που κάνουν διαθέσιμα τα θρεπτικά συστατικά στα φυτά, προτιμούν μέτρια όξινες ή ελαφρώς αλκαλικές συνθήκες. Ως εκ τούτου, όπως μπορούμε να καταλάβουμε, το επίπεδο του pH επηρεάζει, τη γονιμότητα του εδάφους. Στον παρακάτω πίνακα μπορούμε να δούμε τη σχέση του pH και της διαθεσιμότητας των θρεπτικών στοιχείων.
 |
| σχέση pH και διαθεσιμότητας των θρεπτικών στοιχείων |
Όσο πιο φαρδύ είναι το χρωματικό πεδίο που αντιστοιχεί σε κάθε στοιχείο, τόσο πιο μεγάλη είναι η διαθεσιμότητα του στοιχείου στα φυτά, για τη συγκεκριμένη τιμή του pH.
Η μέτρηση της τιμής του pH έχει ιδιαίτερη σημασία και όταν φτιάχνουμε το δικό μας κομπόστ, όπου συνήθως επιδιώκουμε τιμές μέσης οξύτητας (pH 5,5-7,5).
Οι μετρήσεις μας γίνονται είτε απευθείας στο έδαφος, σε διάφορα σημεία του κήπου ή του χωραφιού μας, είτε μετρώντας δείγμα χώματος που παίρνουμε από το χωράφι μας, αναμιγνύοντας δείγματα από διάφορα σημεία του.
Για την πραγματοποίηση των μετρήσεων χρησιμοποιούμε ειδικά όργανα που ονομάζονται πεχάμετρα. Υπάρχουν διαφόρων ειδών, τύπων, ακρίβειας και φυσικά τιμών. Από απλά, οικονομικά καθημερινής χρήσης που είναι κατάλληλα για ενδεικτικές μετρήσεις, μέχρι ψηφιακά, φορητά όργανα με μεγάλη ακρίβεια ή και εργαστηριακά μέγιστης ακρίβειας.
Πεχάμετρα διαφόρων τύπων, καθώς και άλλα χρήσιμα όργανα μετρήσεων, μπορείτε να βρείτε πατώντας εδώ.
Εάν το έδαφός μας είναι πολύ όξινο, είναι αναγκαία η προσθήκη κάποιου αλκαλικού υλικού. Γι’αυτό το λόγο μπορούμε να προσθέσουμε ασβέστη ή δολομίτη. Η ποσότητα του ασβέστη που θα πρέπει να προσθέσουμε, διαφέρει ανάλογα με το έδαφος. Έτσι εδάφη με υψηλές ποσότητες οργανικής ύλης και αργίλου, επηρεάζονται πιο αργά και έτσι χρειάζονται μεγαλύτερες ποσότητες.
Ανάλογα αποτελέσματα έχει και η προσθήκη στάχτης ξύλου η οποία δρα πολύ γρήγορα και από την οποία απαιτούνται μικρότερες ποσότητες.
Στην αύξηση του pH συμβάλλουν και τα οστεάλευρα και τα κελύφη οστρακοειδών.
Εάν το έδαφός μας είναι πολύ αλκαλικό, με αντίστοιχο τρόπο μπορούμε να μειώσουμε την τιμή του pH, προσθέτοντας πευκοβελόνες, πριονίδια, ροκανίδια, καφέ, τύρφη, τεμαχισμένα φύλλα, θείο.
